ارس چت - ارس گپ -چتروم تورکی -مشخصات و تاریخچه چت روم رود ارس چت
اَرَس چت یا ارس گپ رودی پرآب و خروشان است که از کوههای بینگول در منطقه آناتولی (در ترکیه امروزی) سرچشمه و پس از پیوستن رود آرپا چت مرز مشترک ایران با نخجوان، ارمنستان و جمهوری آذربایجان را تشکیل میدهد. ارس چت طولانیترین رود مشترک ایران چت
و کارون چت طولانیترین رودی است که تمام آن در خاک ایران جریان دارد. بعد از آن بهترتیب کرخه، مند، سفیدرود، اترک دیاله، زاب کوچک، دز و زاینده رود قرار دارد.نام رودی نسبتاً پرآب و خروشان است که از کوههای بینگول منطقه آناتولی ترکیه سرچشمه میگیرد. رود آرپا در نزدیکی مرز ترکیه و ارمنستان به رود ارس میریزد و سپس مرز مشترک نخجوان را بطول ۱۱ کیلومتر ترسیم کرده و پس از گذر از مرز ایران و نخجوان، از مرز میان ایران و ارمنستان عبور کرده و دوباره مرز مشترک میان ایران، جمهوری آرتساخ و جمهوری آذربایجان را شکل داده و در منتهیالیه شمالی استان اردبیل چت (شهرستان پارسآباد) وارد جمهوری تبریز چت شده و به رود کورا میریزد. این رود ۱۰۷۲ کیلومتر طول دارد و از طولانیترین رود داخلی ایران، یعنی کارون طولانیتر است.
رود ارس در سال ۱۸۱۳ میلادی در پی عهدنامه ترکمنچای به عنوان مرز ایران و امپراطوری روسیه جمهوری آذربایجان چت برگزیده شد و تمامی مناطق شمال این رود از ایران جدا و به خاک روسیه افزوده شد. بعدها ایران و اتحاد شوروی با همکاری همدیگر سدی در ناحیه پلدشت چت به نام سد ارس بنا کردند. سپس سد خداآفرین به صورت مشترک با جمهوری آذربایجان بر روی رود ارس احداث شد. هماکنون سد قیزقعلهسی به صورت مشترک با جمهوری آذربایجان بر روی رود ارس احداث میشود. بر روی ارس تا کنون پنج پل نیز ساخته شدهاست که عبارتنداز: پل آهن جلفا، پل شوسه جلفا، پل پلدشت، پل خداآفرین و پل نوردوز در مرز ارمنستان.
نام ارس چت به فارسی یعنی «تیزرو»، «آنچه به سرعت جریان دارد».
این نام بعداً یونانی شده و به Araxes دگرگون شد و برای فرهنگ کورا-ارسی استفاده شد. تمدنی پیش از تاریخ که در دره کورا و ارس چت شکوفا شده بود؛ ولی در بسیاری از زمانها این رود ولگا بوده که به نام Araxes نامیده شده به ویژه در تاریخ هرودوت. همچنین این رود در آخرین فصل آننید هشتم اثر ویرجیل به نام خشم در پل ثبت شدهاست پس از آنکه رومیها با ساختن یک پل بر روی آن توانستند بر دشمن پیروز شوند. برخی بر این باورند که ارس با دو رود پیشون و گیهون که در فصل دوم کتاب مقدس به آن اشاره شده مرتبط است. در قرآن کریم از قومی بنام اصحاب رس یاد شده که طبق کتاب عیون اخبار الرضا و روایتی از امام علی اصحاب رس قومی بودند که در حاشیه رود ارس زندگی میکرده و درخت صنوبر را عبادت مینمودند. اصحاب رس جزو اقوامی بودند که بر آنان عذاب نازل شد.
2024-04-19 | 13:40: | تعداد بازدید: 109